Mulayo Wa Fhano

Nga ha bugu

Bugu eyi ndi bugu ya nganeapfufhi dza fumi ine ya pfi MULAYO WA FHANO. Ndi bugu i re na ndunzhe-ndunzhe ine ya takadza vhukuma. I dovha ya katela ngudo fhasi ha Ṱhoḓea dza Nganeapfufhi dzine dza lingedza nga nḓila dzoṱhe u gudisa vhaṅwe  vhaṅwali nḓila kwao ya u ṅwala na u sengulusa nganeapfufhi. U bva kha ṱhoho, mudzedze muthihi, tshivhumbeo kana puloto, vhaanewa, ṱhalutshedzo na mufhindulano, u ṱuṱula dzangalelo ḽa vhavhali na luambo na tshitaela. 

Ri thoma fhaḽa nganea ya Mulayo Wa Fhano hune ra wana ṱhohoyatshikolo Vho-Tshiḓaho vha tshi khou ḓivhadza vhashumisani navho mawaṅwa ngei muṱanganoni muhulu wa dziṱhoho dza tshikolo.

“Na u sa pfa hawe Muvenḓa mubikwa na ive, ṋamusi o vhudzwa mbudzo! Maḓevhe a sa pfi  a ṱoḓa zwenezwi! Hafhano a si tshiṱangani tsha mme a muthu ndi mushumoni, ri shuma nga thendeleno na u tevhedza mulayo! Wo mpfarela na zwanga, mungana! Wa sa ḽi pfa u vhudzwani u ḓo ḽi pfela vhulaloni, vha ralo vha mulovha na mbamulovha.” Vha no amba nga u rali ndi Vho-Negondeni vha Gondeni vha tshi khou tou fa nga maseo.

Lunyadzo lungafha ndi lwa mini? Kani ndi nga uri Vho-Tshiḓaho ndi mufumakadzi? Tenda muthu tsha ṱalifha tsha zwi ḓivha uri mushumoni o ḓa a eṱhe. 

Ri sathu swika kule ri ṱanganedzwa nga nganea ine ya pfi Mushonga! Ngoho phungo ya vhashumi vha kiliniki ndi yone. Mukegulu wa vhathu vho tou fela u remiwa nga ṱhoho, vho farwa nga nḓila i akhamadzaho vhukuma. “Vhone vha wa kale vhukuma ngoho!Hu na muṅwe nga phanḓa ha Vho-Befula?Vhone a vho ngo tsha fanela u ḽa mushonga ,gugu! Mishonga ndi ya vhathu vhaswa na vhana! Vhone tsha khwine kha vha tou shumisa maṱari a mubomo ,zwikavhavhe na miṱhaseli  u ḓilafha.Rine a ri na mushonga navho lini” Uyu o vha Kikoḽi a tshi pendela nyambo yawe .

Makhulu wanu ni nga vha itela naa izwi zwine na khou itela nṋe? Hei, ri ḓo vhona hune ha ḓo ya phuna na tshiṋoni. Ndi ngoho tshelede i na maanḓa, i luṱanya mukomana na murathu. A si hanefha kha nganea ya Tshafumi! hune ra ṱangana na nyito yo ḓalaho vhukuma fhano Afrika Tshipembe. Ndi nyito ya vhuaḓa na tshanḓa nguvhoni. Hafha ri wana Vho-Kwetukwetu na Vho-Phaiphi vha tshi amba nga munna ane a tou funa uri tendara mini vha i fha nnyi kana vha i dzima nnyi.

“Heḽi shango vha sa ḓivhiwi a hu na tshine vha ḓo tshi wana lini!Vha ḓo dakaila nga nḓala vha vhuya vha ya vhaṅweni vho hobalala.Vhane vha ḓivhea na u konḓa hazwo zwithu a hu na tshiḓaho.Vha ralo u manyuludza sa ṋeleṱe vha ralo u buḓa nga vhukati ha zwivhuya.”Avha vho vha Vho-Kwetukwetu vho ḓitakatshela zwavho.

Bugu eyi nya nganeapfufhi i na masiaṱari a 44. Dziṅwe nganea dzine dza ḓo vha rula mbilu ndi Iri Ya Fumimbili, Mukhushwane, Mathina Ndi Aya, Ha Na Tshithu, Ri Ḓo Vha Awedza, Nnḓu Ya Nomboro na Thuso Yanga- Muthu a vhuya a vha na zwawe mashaka vha dina nga maanḓa. 

“Malume, nṋe ndi na zwanga. A thi ḽi nga nga khumbelo na thabelo. Ndi ḽa ṋama nda i laṱa na Rambo. Vhana’nga vha veka mapfurani sa khovhe maḓini. Zwiḽiwa ndi ḽa zwi no longelwa mabammbirini a khakhe. Ndi tshi fhedza u ṋwata ndi a boḓisa. Kha vha ambe tshine vha funa ndi tshi vha itela tshone. Kha nṋe tshelede i ri baba!” Ndi Tshiwela a no ralo.

Tshivenḓa tsho shumiswaho kha bugu eyi tsho ṱamba tsha dovha tsha sedzuluswa nga vhaṅwe vhaṅwali makone. Kha vha ḓo pfa kusuvhele kwa luambo lwe Mudzimu wa Vhavenḓa Ṅwali a ri tonda ngalwo. 

“Muḓuhulu nṋe a thi lali na mabutsu lini. Mutsho wa ḓuvha ḽiswa u tshi andamela ndi raha mabai nda ima-ima, nda dzhia itshi nda vhea fhaḽa, tshiḽa tshiṅwe nga fhala. Hu vuswa i ḓivusaho, muḓuhulu. Vhakale vhe ḽa tsha ḽi tshela khwali u pala. Wa sa ḓipalela u ḓo sika na vhana vhaṅwe thumbu dzo vhamba sa ngoma. Vhusiwana hanga nṋe ndi a vhu ḓivha nahone vhu tea u fhungudzwa nga nṋe mune waho, hu si muṅwe muthu lini."

Sa muṅwali, mbilu yanga yo ruḽa ngauri ndi a zwi ḓivha zwauri mushumo uri nga ngomu ha bugu eyi ya MULAYO WA FHANO ndi wa maṱhakheni. Ndaa!